Politieke partijen scoren onvoldoende op veiligheid en cybersecurity

Op 15 maart vinden de Tweede Kamerverkiezingen plaats. Zoals altijd worden voorafgaand aan deze politieke happening door analisten, politicologen en experts tal van analyses doorgevoerd of bijzondere thema’s aangehaald, die al dan niet onderdeel uitmaken van de verkiezingsprogramma’s van partijen. Een nieuwe analyse, van Berenschot adviseur Vincent van der Vlies, laat zien dat politieke partijen een dikke onvoldoende scoren als het gaat om het thema veiligheid.

Zeker in de huidige tijd vormt veiligheid een cruciaal onderwerp voor Nederland, een thema dat over het algemeen en van oudsher als een kerntaak van de overheid wordt gezien. Ondanks het grote belang van veiligheid, stelt Vincent van der Vlies, Managing Consultant veiligheid en crisisbeheersing bij Berenschot, is het “opvallend dat zo’n groot onderwerp als veiligheid niet of nauwelijks behandeld wordt door politieke partijen.”Veiligheid

In zijn analyse nam Van der Vlies de partijprogramma’s onder de loep op het punt van veiligheid (‘Zijn de programma’s compleet?’ en ‘Ontbreken er wezenlijke onderwerpen?’) en onderzocht bovendien of de standpunten feitelijk klopten. Uit zijn doorlichting blijkt dat slechts een beperkt aantal veiligheidsthema’s behandeld wordt in de verkiezingsprogramma’s. “De meeste partijen hebben wel een mening over terrorisme of criminaliteit, maar vrijwel geen enkele partij schrijft iets over rampenbestrijding of overstromingsrisico’s, crises die in Nederland historisch gezien tot veel meer slachtoffers hebben geleid dan terreur”, concludeert Van der Vlies. Positieve uitzonderingen zijn volgens de analyse de SP, die een veiligheidswet wil, de PvdA, die vervoer van gevaarlijke stoffen aanstipt en D66, die klimaatverandering linkt aan veiligheid – een item dat verrassend genoeg bij GroenLinks en andere partijen ontbreekt.

En dat terwijl Nederland de afgelopen jaren veelvuldig is opgeschrikt door diverse tragische incidenten, zoals de Vuurwerkramp in Enschede, de Facebookrellen in Haren, het brugongeluk in Alphen aan den Rijn of het Monstertruckincident in Haaksbergen. Waar vroeger het Rijk verantwoordelijk was voor de veiligheid bij deze rampen, zo zijn door de decentralisaties van de afgelopen jaren het nu de gemeenten die de verantwoordelijkheid dragen. “90% procent van de bekostiging van deze taak wordt opgehoest door de gemeenten, terwijl het Rijk juist voor 90% de eisen bepaalt waaraan deze moet voldoen. Gemeenten hebben zo geen beleidsruimte hun geld slim in te zetten, terwijl dit wel de bedoeling is”, stelde begin dit jaar de Raad voor Financiële Verhoudingen, die de geldstroom tussen het Rijk en gemeenten ten aanzien van veiligheid bestempelde als “inefficiënt”.

Of wat te denken van de grote overstromingsrisico’s die in het bijzonder ons land loopt. In 2015 waarschuwde een klimaatverandering hoogleraar al dat we de komende tien jaar met een groter overstromingsgevaar te maken krijgen door het warmere en nattere klimaat, waarmee we de komende periode te maken krijgen. Uit onderzoeken blijkt dat de meeste Nederlanders zich nauwelijks voorbereiden op dergelijke risico’s, maar dat de gevolgen van een watersnoodramp groot kunnen zijn. Toch wordt er in de politieke programma’s maar weinig aandacht besteed aan deze belangrijke veiligheidsrisico’s, die enorme (financiële) consequenties kunnen hebben.

Cybersecurity

Een ander gebied waar opvallend weinig op wordt gefocust is cybersecurity, stelt Van der Vlies. Hoewel de risico’s van cybercrime met een enorme snelheid toenemen – cyberaanvallen zorgen volgens schattingen voor een wereldwijde schadepost van $280 miljard – en ook de komende jaren naar verwachting zullen blijven toenemen, besteden programma’s van bijvoorbeeld de PVV, SGP, CDA, PvdA, 50PLUS, en GroenLinks “onvoldoende aandacht” aan cyberkwesties, aldus Van der Vlies. In het bedrijfsleven wordt wel steeds meer belang gehecht aan cyberveiligheid – onderzoek van Verdonck, Klooster & Associates (VKA) toont onder meer aan dat privacybudgetten van organisaties aan het toenemen zijn.

Ook voor veel overheids- en publieke sector taken is cybersecurity een essentieel onderwerp. De geruchten die de ronde doen over hoe Russische cybercriminelen de presidentiële verkiezingen beïnvloeden zijn bekende voorbeelden, maar ook in ons land zijn politici bezorgd dat externe cyberaanvallen gebruikt zouden kunnen worden om het stemproces te manipuleren. En ook in sectoren als de zorg, waar patiëntengegevens zeer persoonlijk en belangrijk zijn, of in de onderwijs- of defensiesector, om enkele segmenten te noemen, zou cyberveiligheid in de ogen van Van der Vlies bovenaan de agenda moeten staan. D66 noemt hij als een uitzondering op dit vlak, die volgens hem uitgebreide aandacht voor cybersecurity heeft opgenomen in haar partijprogramma.

De Berenschot adviseur concludeert verder dat, wanneer gekeken naar de kwalitatieve behandeling van thema’s, er ruimte voor verbetering is. “Veel partijen lijken vooral de schijn te willen wekken kordaat op te treden. Daardoor zie je veel oneliners over bijvoorbeeld het aanpakken van haatpredikers of het afnemen van paspoorten, zonder te kijken naar preventieve aspecten”, zegt Van der Vlies. “Of stellen dat criminelen zwaarder gestraft en geplukt moeten worden, zonder oog voor andere zaken zoals hoe de oplossingsratio van misdrijven omhoog kan of hoe politie en justitie beter geëquipeerd georganiseerde misdaad kan bestrijden.”

Hij sluit af met de stelling dat de ChristenUnie op veiligheidsgebied het “beste programma” heeft. “Alle overige partijen scoren onvoldoende, vooral de PVV en VVD.”

Gerelateerd: Ledenaantal politieke partijen duikelt onder grens van 290.000.