Sectorkennis randvoorwaarde voor waardering | business valuation

Kennis van een sector is een noodzakelijke randvoorwaarde voor het doen van een goede waardering, vinden Caspar van der Geest en Occo van der Hout van JBR. ‘Het waarderen van een bedrijf is geen boekhoudkundige exercitie. Soms is veel onderzoek nodig om tot een overtuigende waardering te komen.’

Een jaar of tien geleden was het gebruikelijk: een accountant die de waarde van een bedrijf vaststelde door de winst met een factor vijf, acht of tien te vermenigvuldigen. In de meeste gevallen vond de inspecteur van de Belastingdienst het prima. Maar het principe is achterhaald, zeggen Caspar van der Geest en Occo van der Hout van adviesbureau JBR.

In het kantoor van JBR, op steenworp afstand van het centrum van Zeist, leggen ze uit dat business valuation de laatste jaren is uitgegroeid tot een specialisme binnen de corporate finance praktijk. Niet voor niets is er al een tijdje een certificering (Register Valuator) en een beroepsvereniging (het NIRV). Van der Geest: ‘Waardebepalingen die enkel zijn gebaseerd op een aantal keer de winst of de EBITDA gaan mank aan een enorme versimpeling van de werkelijkheid.’ Van der Hout: ‘Economische waarde komt tot stand in de toekomst. Als ik vandaag een bedrijf koop interesseert het me niks wat gisteren de winst was. Dat was de winst van mijn voorganger. Ik wil weten wat de toekomstige winst is en hoeveel geld ik over een aantal jaar op de bank heb staan.’

JBR: strategy, restructuring en corporate finance

De wortels van JBR liggen in Rotterdam, waar de firma in werd opgericht door naamgevers Jeltsma, Van Biert en Randoe. Vandaag de dag is alleen de B Kees van Biert nog betrokken bij het adviesbureau. In totaal werken bij JBR momenteel 30 mensen, waaronder 14 adviseurs en 6 associates. Hoewel het adviesbedrijf begin jaren negentig naar Zeist verhuisde, is de Rotterdamse haven nooit ver weg in de vergaderkamers van JBR. Op een wandmeubel staan miniaturen van sleepboten en andere maritieme aandenkens. Nog steeds komen veel opdrachtgevers van JBR uit de maritieme- en offshoresector. De andere vier sectoren waarin JBR actief is zijn energie & duurzaamheid, voedselproductie & agricultuur, gezondheidszorg en digitale media & informatie- technologie. Daarbinnen houdt JBR zich bezig met drie specialismen: strategy, restructuring en corporate finance. De klanten van JBR zijn meestal afkomstig uit de bovenkant van het MKB, met een omzet van miljoen of meer. Ook buitenlandse ondernemingen en beursgenoteerde of internationaal opererende bedrijven weten de weg naar Zeist te vinden

Sectorkennis

Bedrijfswaarderingen zijn steeds belangrijker voor JBR. Klanten kloppen bij JBR aan voor complexe waarderingsvraagstukken waarvoor vakkennis en sectorkennis nodig is, zegt Van der Hout. ‘Kennis van een sector is een noodzakelijke randvoorwaarde voor het maken van een goede waardering.’ Ter illustratie vertelt hij over een waardering voor een grote ontwikkelaar van windmolenparken op land: ‘Omdat het om een projectorganisatie ging, moesten we alle projecten afzonderlijk beoordelen. Een deel was buiten Nederland. We hebben onderzoek gedaan naar de wet- en regelgeving en de economische uitwerking daarvan in alle landen waar de ontwikkelaar actief was. Zonder kennis van de windmarkt was dit een onmogelijke opgave geweest.’

Ook de zorg, een sector waarin JBR sinds een jaar of acht actief is, vraagt om specifieke expertise. Een grote zorginstelling die bezig was met een interne herstructurering vroeg JBR om de economische waarde van verschillende activiteiten te berekenen. ‘Deze organisatie verenigde uiteenlopende activiteiten, met ieder een eigen risicoprofiel en verschillende manieren van financiering die onder verschillende wet- en regelgeving vallen,’ vertelt Van der Geest. ‘Wat het extra lastig maakte, was dat de overheid een verandering voorbereidde in de manier waarop verpleegzorg gefinancierd werd, van voor financiering naar financiering achteraf. Dat had een enorme impact op de waardering. Uiteindelijk hebben we de stand-alone waarde van de diverse activiteiten bepaald door de toekomstige cashflows in te schatten en daar een waardering en een risicoprofiel aan te hangen.’

Het waarderen van een bedrijf is geen zuiver boekhoudkundige exercitie. Soms is veel onderzoek nodig om tot een overtuigende waardering te komen. Zoals in het geval van een bedrijf dat technologie ontwikkelt om aardappelen te bewaren. Van der Geest: ‘Er wordt al jaren gewerkt aan de ontwikkeling van een zaadaardappel. Als die technologie doorbreekt, zijn er minder pootaardappelen nodig en verliest onze opdrachtgever een substantieel deel van zijn business. Dus wilden wij weten in welke fase van ontwikkeling die nieuwe technologie was. We spraken met iemand van Wageningen Universiteit, met een coöperatie van aardappeltelers en met andere deskundigen. Uiteindelijk konden we met redelijke stelligheid concluderen dat het nog zeker vijftien jaar duurt voordat er mogelijk zaadaardappelen op de markt worden gebracht. Dat was een belangrijke aanname achter ons financiële model.’

Uitdaging

Een bedrijfswaardering kan meerdere doeleinden dienen. Meestal is het achterliggende doel een voorgenomen fusie of verkoop, maar het waarderingsmodel kan ook worden benut om de bedrijfsvoering te optimaliseren. Soms kan bijvoorbeeld door beter voorraadbeheer veel waarde worden gecreëerd. Daarom is het van belang dat de opdrachtgever het waarderingsmodel goed begrijpt. Van der Geest: ‘Ik zie het als de voornaamste taak van een adviseur dat hij de waardering op een begrijpelijke manier kan uitleggen, zeker nu de complexiteit steeds verder toeneemt. Eigenlijk hebben alleen CxO’s van grotere ondernemingen de kennis en ervaring in huis om een waardering goed te kunnen interpreteren.’ Zelf gaan de JBR-adviseurs complexiteit nooit uit de weg. Van der Hout: ‘Des te groter de intellectuele uitdaging, des te leuker wij het vinden.’