Terugblik op de 2017-editie Consulting Captains Dinner

Gisteravond vond de 2017-editie van het ‘Consulting Captains Dinner’ plaats. 130 consultants van grote en kleine kantoren reisden af naar Fort Voordorp in Groenekan om het jaarlijkse flagship evenement van de Nederlandse consultancybranche bij te wonen. Trendwatcher Yuri van Geest nam de bezoekers mee in de achtbaanrit van technologische disruptie en ontwikkelingen die zowel de economie en maatschappij zullen veranderen, Peter ter Horst van lobbybureau Hague Corporate Affairs gaf inzicht in hoe opdrachtgevers denken over consultants, terwijl Hans van der Spek de belangrijkste inzichten uit de Consulting Salary Survey van dit jaar deelde.

“Geweldig dat de branche weer op deze manier samen is gekomen, het was een bruisende avond vol inspiratie en kennisdeling”, vertelde Ronald van Rijn, die dienst deed als dagvoorzitter van het Consulting Captains Dinner. Van Rijn is in het dagelijkse leven overnameadviseur en Managing Partner bij JBR en daarnaast bestuurslid van de ROA, de brancheverenging voor adviesbureaus in Nederland. Voor het tweede jaar op rij heeft Consultancy.nl de krachten gebundeld met de ROA om een evenement te organiseren dat (senior) partners en young professionals samenbrengt in een informele setting. Doel is om kennis te delen, maar vooral ook om te netwerken en samen te komen om te praten over de belangrijkste ontwikkelingen in de branche en het vakgebied.

“We zijn trots dat het event met deelnemers van 65 bureaus groter was dan vorig jaar”, vertelt Larry Zeenny, vanuit Consultancy.nl betrokken bij de organisatie. Tot de partijen die het evenement bijwoonden behoorden grote adviesbureaus, zoals internationale spelers gevestigd in de VS, VK en Frankrijk en grote partijen van eigen bodem, maar ook middelgrote firma’s en een aantal boutique bureaus – een weerspiegeling van de variëteit in het consultinglandschap.

Disruptie en innovatie

Nadat Van Rijn het evenement officieel had geopend, betrad Yuri van Geest, onder meer oprichter van de Nederlandse vestiging van Singularity University* en medeauteur van het boek ‘Exponential Organizations’, het podium. Van Geest sprak gepassioneerd over de vele revolutionaire technologieën op diverse terreinen als kunstmatige intelligentie, biotech, nanotech, autonome voertuigen en robots – en over wat deze innovaties zullen betekenen voor de maatschappij en, in het bijzonder, voor het werk van consultants.

Net teruggekomen van een inspirerende reis naar China – waar Van Geest enkele techgiganten bezocht – waarschuwde hij de aanwezigen dat veel van deze bedrijven op technologisch gebied tot wel drie jaar voorlopen op Europa. Hierbij benadrukte hij meermaals het enorme tempo waarmee technologische ontwikkelingen elkaar tegenwoordig opvolgen en ons onvermogen dit in te zien: terwijl mensen geprogrammeerd zijn om lineair te denken, is er bij de technologische vooruitgang volgens Van Geest sprake van een exponentiële ontwikkeling, waardoor het tempo alsmaar blijft oplopen.

Dit exponentiële innovatietempo wordt volgens Van Geest bovendien nog eens versterkt door de synergiën die ontstaan tussen de diverse bovengenoemde vakgebieden. Dit is ook een van de belangrijkste uitgangspunten van de Singularity University, die een holistische benadering uitdraagt ten aanzien van de diverse vernieuwende technologieën. Deze moeten er samen op termijn voor zorgen dat de manier waarop mensen hun werk doen en hun leven leiden ingrijpend verandert.

Dit betekent niet altijd dat de mens wordt vervangen door robots en kunstmatige intelligentie. Van Geest vergelijkt de situatie met een tango, waarin mens en machine samenwerken om het beste van twee werelden te combineren. Hierin zat ook de positieve kern van Van Geest’s betoog. Doordat machines steeds meer van onze taken en vaardigheden overnemen, kunnen we ons steeds meer richten op de kwaliteiten die ons juist menselijk maken en onderscheiden van techniek: empathie, liefde en creativiteit. “Een robot kan niet huilen”, illustreerde hij.

Dus terwijl men ervoor moet waken niet achter te gaan lopen op het buitenland en veranderingen zullen moeten worden omarmd, wacht er volgens Van Geest – die na ruim over de afgesproken spreektijd heen te zijn gegaan op vriendelijk aandringen van de organisatie een einde aan zijn verhaal breide – zeker een beloning op degenen die bereid zijn hierin mee te gaan.

Het imago van de branche

Na het hoofdgerecht kwam Peter ter Horst, Managing Partner van Hague Corporate Affairs – een communicatie-, reputatiemanagement- en lobbybureau uit Den Haag – het podium op. Zijn bureau heeft verkennend onderzoek gedaan naar het imago en de toegevoegde waarde van organisatieadviseurs in Nederland.

Voor het onderzoek sprak het Haagse bureau met prominente stakeholders aan de opdrachtgeverszijde, waaronder directeurs-generaal bij de overheid, overheidsfunctionarissen / managers verantwoordelijk voor de inkoop van adviesdiensten en journalisten. Ter Horst vertelde dat uit de gesprekken een tweeledig beeld van organisatieadviseurs naar voren kwam. Aan de ene kant het beeld dat opdrachtgevers hebben van organisatieadviseurs en aan de andere kant het beeld van consultants in de media.

Waar eerstgenoemde groep positief is, doordat opdrachtgevers zelf ondervinden wat voor toegevoegde waarde de door hun ingehuurde organisatieadviseurs hebben – op een paar rotte appels na – wordt er in de media vaak negatief geschreven over organisatieadviseurs. Ze zouden onder meer bekend staan als duur, of zelfs ‘graaiers’, terwijl hun werk onvoldoende resultaat oplevert. Ter Horst, die zelf een journalistieke achtergrond heeft, weet uit eigen ervaring dat negatief schrijven over consultants erg eenvoudig is, mede doordat er geen centrale organisatie is die het voor de adviseurs opneemt als zij slecht worden afgeschilderd in de media. Organisaties die dat proberen, zoals de ROA en Ooa, zijn volgens Ter Horst onvoldoende zichtbaar om op dit vlak echte verandering te bewerkstelligen.

Het positieve beeld van opdrachtgevers over organisatieadviseurs draait volgens Ter Horst voornamelijk om vijf factoren waarin zij grote meerwaarde hebben. Een belangrijke reden om consultants in te huren is (1) de legitimatie die managers hiermee krijgen om bepaalde plannen uit te voeren. Door adviseurs in huis te halen, halen zij (2) een ruime hoeveelheid ervaring en expertise binnen op een onderwerp of thema waarvoor binnen de organisatie onvoldoende expertise aanwezig is. Als deze experts een bepaalde aanpak adviseren voor hun organisatie, is dit een zeer waardevolle legitimatie om door te gaan met die aanpak. Echt goede adviseurs hebben bovendien (3) het lef om hun opdrachtgever kritische vragen te stellen en een spiegel voor te houden. Op deze manier komen zij samen met hun opdrachtgever tot een andere, betere hulpvraag dan waarmee de opdrachtgever in eerste instantie hulp zocht bij de adviseur. Tot slot wordt ook veel waarde gehecht aan (4) het tijdelijke karakter van de inhuur van deze expertise, zonder hier een volle FTE van te hoeven maken, en aan de (5) manier waarop consultants processen succesvol weten te begeleiden.

Ter Horst sloot af met enkele aanbevelingen. Volgens hem is het belangrijk dat adviseurs hun verhaal over de toegevoegde waarde die zij hebben en de impactvolle projecten die zij begeleiden meer aan de buitenwereld gaan vertellen. Op deze manier creëren zij een tegengeluid voor de vaak negatieve aandacht in de media en ontstaat mogelijk ook bewondering voor het goede werk dat consultants leveren. Ook worstelen opdrachtgevers nog altijd met het selecteren van ‘de beste dienstverlener’, doordat zij door de bomen het bos niet meer zien in een branche waarin de grenzen vaag zijn en het onderscheidend vermogen van de ene adviseur ten opzichte van de andere adviseur voor buitenstaanders soms lastig is in te schatten. Om die reden werd meer aandacht voor een beroepsvisie en beroepscode genoemd door opdrachtgevers als verbeterpunt voor de toegevoegde waarde van consultants.

Johan van Triest, een van de opdrachtgevers voor het onderzoek, laat weten dat hij zich herkent in de bevinding dat het voor opdrachtgevers transparant maken van kwaliteit een belangrijk focusgebied is voor de branche. Eerder die dag was Van Triest te gast bij BNR Zakendoen, waarin hij uitlegde hoe belangrijk het vermogen om het kaf van het koren te scheiden voor klanten is. Volgens data van het CBS, kwamen er vorig jaar ongeveer 10.000 nieuwe organisatieadviesbureaus bij, wat neerkomt op meer dan één consultancybureau per uur. “Circa 90% daarvan zijn zelfstandigen die de adviesmarkt opkomen”, aldus Van Triest op de zakelijke radiozender. “Voor opdrachtgevers is het belangrijk om goed na te denken over de reputatie en trackrecord van een adviseur en onder wat voor richtlijnen een consultant werkt.”

Salaris en arbeidsvoorwaarden

Na afsluiting van de presentatie van Ter Horst, werd de microfoon direct overgedragen aan Hans van der Spek, Senior Managing Consultant bij Berenschot. Van der Spek behandelde in zijn presentatie de vondsten van de Consulting Salary Survey, een gezamenlijk onderzoek van Consultancy.nl en Berenschot.

Van der Spek vertelde aan de hand van de onderzoeksresultaten dat het salaris van de meeste consultants de afgelopen 12 maanden met gemiddeld 4,2% is gestegen. Slechts een zeer kleine groep van 3% moest het afgelopen jaar inleveren op zijn salaris. Ook blijkt uit de onderzoeksresultaten dat de mobiliteit van consultants lager ligt dan die van bijvoorbeeld technici of HR-professionals en veel lager dan die van marketeers.

Slecht 17% van de consultants in het onderzoek gaf aan op zoek te zijn naar ander werk (ten opzichte van 26% in 2014), waarbij als belangrijkste redenen een betere carrièreontwikkeling en een beter salaris werden genoemd. Vanuit een senioriteitsperspectief bleek echter dat het belang van het salaris verder in de loopbaan van een consultant afneemt en een prettige werkomgeving juist belangrijker wordt. Op zoek naar nieuw werk, blijken consultants voornamelijk hun netwerk aan te wenden, vertelde Van der Spek. Headhunters worden door ruim een derde van de consultants gebruikt om nieuw werk te vinden.

Vanuit zijn betrokkenheid bij meerdere arbeidsvoorwaardenonderzoeken in verschillende branches, kon Van der Spek deze bevindingen aanvullen met resultaten vanuit onderzoek onder HR-professionals. Zo zien ook de HR-professionals het netwerk als belangrijkste kanaal om nieuwe mensen te werven. Ook de daling van de mobiliteit van consultants is merkbaar voor de HR-professionals – de afgelopen jaren is het percentage HR-professionals dat moeite heeft met het vullen van vacatures steeds verder toegenomen, tot circa 60% in 2016 en de verwachting dat dit aandeel verder zal toenemen.

“Eigenlijk gek dat de branche pas voor de tweede keer in zo’n setting is samengekomen”, zegt Michael van der Velden, de voorzitter van de ROA. Veel van de aanwezigen hebben op de avond aangegeven positief te zijn over het initiatief en dinerevenement. Organisatoren Consultancy.nl en de vereniging zijn voornemens op het event in 2018 wederom te organiseren.

Voor de BNR-uitzending over het ‘Consulting Captains Dinner’ zie deze link (fragment tussen 1.08.20 en 1.18.25). In het artikel ‘Digitaliseringsgolf maakt definitief einde aan malaise in consultancy’ schreef Het Financieele Dagblad over een van de belangrijkste uitkomsten van de 2016-editie van het evenement.

* Singularity University werd in 2008 in Silicon Valley opgericht door Peter Diamandis en de bekende futuroloog Ray Kurzweil. De denktank biedt onder meer educatieve programma’s en een business incubator. Sinds mei 2016 is er in Eindhoven ook een Nederlandse vestiging. Van Geest richtte deze op in samenwerking met Jim Stolze en Diederick Croese.